ORIGINAL_ARTICLE
آموزش مهندسی در ایران: محتوا و روش¬ مقایسه¬ا¬ی با برخی کشورهای صنعتی
مقایسه¬ محتوا و روشهای آموزش مهندسی در کشور ایران و برخی از کشورهای صنعتی با تطبیق موردی می¬تواند نشان دهنده تفاوتی اساسی در فلسفه¬ آموزش عالی در ایران و کشورهای پیشرفته باشد که به نگاه تاریخی ما به علم به عنوان فضیلت و نه به عنوان ابزار بر می¬گردد. با این¬حال، چنین مطالعه¬ای را می¬توان به سطوح عملی¬تر آموزش تعمیم داد و آموزش مهندسی به عنوان یک روش تجربی را با آموزش آن در قالب آموزش یافته¬های تاریخی مقایسه کرد. این مقایسه را می¬توان در طی دهه¬های اخیر دنبال کرد و از جمله به محتوای آموزش، ابزارهای آموزش، حجم آموزش، دوره¬های کارآموزی و قابلیت کارآفرینی دانش¬آموختگان پرداخت. از نگاه دیگر، می¬توان روش پذیرش دانشجو و تعداد پذیرش، طول دوره¬ تحصیل، محتوای دروس عمومی، ساختار نظام آموزشی و نقش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در آموزش را مقایسه کرد. هسته¬های آموزشی ـ پژوهشی از سویی ارائه دروس و اجرای پژوهش را با هم می¬آمیزند و از سوی دیگر به عنوان واحدهای مستقل مالی به فعالیت پژوهشی می¬پردازند و این می¬تواند از تفاوتهای اساسی نظام آموزشی ایران با نظامهای آموزشی ـ پژوهشی باشد. در این تحقیق، به عنوان نمونه، مقایسه¬ای در ساختار و محتوای آموزش مهندسی مکانیک در دانشگاههای ایران، آلمان، انگلستان و آمریکا انجام شده¬ است. این مطالعه متوجه روشها و محتوای آموزش است، نه نتایج آن. در بخشهای پژوهشی و فنی با نشان ¬دادن کاستیهایی در به¬ روزکردن محتوا و روش، به ارائه¬ مفاهیمی نو در فلسفه¬ آموزش مهندس و ابزارهای آن از جمله آموزش دانشجو محور، آموزش مبتنی بر مسئله و آموزش در محیط سرشار از فناوری پرداخته شده است.
https://ijee.ias.ac.ir/article_651_9528a4a0e9e35fa3086aa97b3290aaa9.pdf
2010-03-01
1
16
10.22047/ijee.2010.651
آموزش مبتنی بر مسئله
آموزش دانشجو محور و مشارکت در آموزش
جمشید
پرویزیان
japa@cc.iut.ac.ir
1
دانشیار دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
فرشاد
تویسرکانی
f_tooyserkani@cc.iut.ac.ir
2
مربی دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارتقای کیفیت آموزش دروس مهندسی از طریق تقویت رکن چهارم نظام یاددهی ـ یادگیری
در آموزش و نظام سنتی یاددهی ـ یادگیری سه رکن اصلی آموزش شامل مدرس، دانشجو و محتوا مورد توجه قرار میگیرند و فعالیتهای مدرس به صورت کنشی متقابل با دانشجویان به منظور ایجاد یادگیری، تداعی آموزش سنتی کلاسی یا بهکارگیری ارتباط رو در رو و حضوری است. این در حالی است که آموزش باید در بر گیرنده تمام فعالیتهای هدفمند یادگیری باشد و علاوه بر ارتباط رو در رو و حضوری، از طرق دیگری نظیر آموزش از راه دور، یادگیری مجازی و سایر قابلیتهای فناورانه انجام شود. با توجه به اهمیت آموزشهای مهندسی در تولید و نشر دانش، چگونگی و تفاوتهای اساسی سبکهای آموزش مهندسی با سایر رشتهها و گروههای آموزشی از یک سو و گسترش فناوریهای آموزشی و اطلاعات و ارتباطات از سوی دیگر، در راستای توسعه نظام یاددهی ـ یادگیری دروس مهندسی لازم است علاوه بر ارکان سنتی نظام آموزش کلاس محور شامل مدرس، دانشجو و محتوا، رکن اساسی دیگری به عنوان رکن چهارم نظام یاددهی ـ یادگیری دروس مهندسی مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله با توجه به تفاوتهای سطح کیفیت ارائه دروس و خدمات و پشتیبانیهای آموزشی دانشکده های مهندسی معتبر ایران و جهان، براساس پژوهش انجام شده در سطح این دانشکدهها، راهکار تقویت رکن چهارم نظام یاددهی ـ یادگیری و ارتقای کیفیت آموزشهای مهندسی با استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تبیین و پیشنهاد شده است. محور اصلی راهکارهای پیشنهادی این پژوهش دقت در تنظیم و ارائه محتوا، ضبط حرفهای صوتی و تصویری محتوا، ذخیره سازی، نگهداری و به اشتراک گذاری محتوای ارائه شده در کلاسهای آموزش مهندسی و ایجاد امکان دسترسی مداوم افراد مجاز به محتوا به صورت منعطف با استفاده از قابلیتهای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و خدمات افراد/ مؤسسات حرفهای است.
https://ijee.ias.ac.ir/article_652_96b2958d75049c9e9b0307fb0a70e73b.pdf
2010-03-01
17
35
10.22047/ijee.2010.652
آموزش مهندسی
آموزش عالی
کلاس درس
کیفیت آموزش
یاددهی ـ یادگیری
فناوری اطلاعات و ارتباطات
رضا
مهدی
iamahdi@yahoo.com
1
دکتری برنامه ریزی توسعه آموزش عالی، دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
مجید
مهدی
2
کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
لزوم ارائه واحد درسی مدیریت در رشته مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی یکی از گسترده ترین و پرکاربردترین رشته های مهندسی است. دانش آموختگان این رشته بر حسب گرایش تحصیلی، موقعیتها و مسئولیتهای متفاوتی در جامعه دارند. از آنجا که حتی سرپرست رده پایین نیز یک مدیر محسوب می شود، مهندس شیمی می¬تواند از علم مدیریت در تمام فرایندهای کنترل، رهبری، سازماندهی، تصمیم¬گیری، خلاقیت و نوآوری و ...، در جایگاه مدیریتی خود استفاده کند. لذا، در این مقاله بر لزوم آشنایی دانشجویان مهندسی شیمی با درس مدیریت در قالب واحد درسی اصلی، که تأمین کننده نیاز¬های مدیریتی به روز باشد، تأکید شده است.
https://ijee.ias.ac.ir/article_653_742cb3d561a075e5a73232ee83021560.pdf
2010-03-01
37
49
10.22047/ijee.2010.653
مدیریت
مهندسی شیمی
واحد درسی
تصمیم¬گیری
مسئولیت
سازماندهی
محسن
پیر دشتی
1
گروه مهندسی شیمی دانشگاه غیرانتفاعی شمال
AUTHOR
آرزو
قادی
2
گروه مهندسی شیمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد آیت الله آملی
AUTHOR
نسرین
نور شاهی
3
موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازنگری برنامه درسی کارشناسی مهندسی اکتشاف معدن
آموزش دانشگاهی مهندسی معدن در کشور ایران با تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 آغاز شد. پس از انقلاب، و به دنبال بازگشایی دانشگاهها در سال 1362، برنامه¬های آموزش مهندسی معدن به صورتی متمرکز در چند مرحله بازنگری و در نهایت در سال 1376 برنامهای ارائه شد که هم اکنون نیز در دانشگاههای کشور اجرا میشود. گذشت بیش از یک دهه از آخرین بازنگری برنامه آموزش اکتشاف معدن، که همزمان با تحولات چشمگیر در فناوریهای اکتشاف و استخراج معدن در جهان بوده است و همچنین، نیاز مبرم به راه اندازی دورههای جدید کارشناسی مهندسی در زمینههای دیگر اکتشاف از جمله اکتشاف نفت، اکتشاف منابع آب زیر زمینی و اکتشاف بلایای طبیعی، بازنگری مجدد برنامه موجود را ضروری ساخت. در مقاله حاضر در خصوص تاریخچه آموزش مهندسی معدن در ایران و کاستیهای برنامه کنونی به اختصار مطالبی بیان شده است. در برنامه آموزشی جدیدی که بدین منظور طراحی و در این مقاله ساختار آن تشریح شده است، مهندسی اکتشاف به صورت یک دوره آموزشی مستقل، و نه گرایشی از مهندسی معدن، پیشنهاد شده است. در برنامه جدید دانشجویان با انتخاب دروس تخصصی مناسب در سال چهارم قادر خواهند بود در یکی از گرایشها یا خوشههای مهندسی اکتشاف (معدن، نفت، آبهای زیر زمینی و بلایای طبیعی) به اخذ مدرک کارشناسی نایل شوند.
https://ijee.ias.ac.ir/article_654_b2d8a9adde5d6a48b03be033b6d02472.pdf
2010-03-01
51
74
10.22047/ijee.2010.654
کارشناسی مهندسی معدن
اکتشاف معدن
اکتشاف نفت
اکتشاف آبهای زیر زمینی
اکتشاف بلایای طبیعی
آموزش مهندسی و ایران
حسین
معماریان
memarian@ut.ac.ir
1
استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران
AUTHOR
مهرنوش
جوادی
2
کارشناس ارشد مهندسی معدن، دانشکده فنی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سیستم پشتیبانی تصمیمگیری برای اندازهگیری و سیستم دینامیکی برای تحلیل بهره وری منابع انسانی دانشکار
در این مقاله یک سیستم پشتیبانی تصمیمگیری و یک سیستم دینامیکی معرفی شده است تا اولاً، با کمک ابزارهای مختلف ریاضی، منطق فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی، میزان بهرهوری منابع انسانی دانشکار به صور مختلف نشان داده شود، ثانیاً، عوامل و عللی که در ایجاد وضعیت موجود منابع انسانی دانشکار نقش دارند، به ترتیب اهمیت مشخص شوند، ثالثاً، راهکاری مناسب از میان راهکارهای موجود برای ارتقای بهرهوری منابع انسانی دانشکار به کاربران پیشنهاد و بر اساس روابط سیستم های دینامیکی، میزان تأثیر عوامل بهره وری بر یکدیگر و رفتار آنها تحلیل شود. همچنین، مدل دینامیکی استخراج شده در نرم افزار و¬نسیم طراحی، شبیه سازی و اعتبارسنجی ¬شده است. این مدل امکان تحلیل دینامیکی بهنگام را برای سازمانها میسر می سازد؛ این سازکار بر اساس یک الگوریتم سه مرحلهای حل مسئله شامل شناخت مسئله، شناخت علل و ارائه راهحل بنا شده است. الگوریتم مذکور در شرکت آلوپن و صبا آزمایش و ارزیابی شده است.
https://ijee.ias.ac.ir/article_655_72d7613145549135a48f365ba971072b.pdf
2010-03-01
75
113
10.22047/ijee.2010.655
بهره¬وری منابع انسانی دانشکار
آنالیز سلسله مراتبی
اندازه گیری
تحلیل
اسداله
نجفی
anajafi@aut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیر کبیر
AUTHOR
عباس
افرازه
afrazeh@aut.ac.ir
2
استادیار، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیر کبیر
AUTHOR
سید محمد تقی
فاطمی قمی
fatemi@aut.ac.ir
3
استاد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی امیر کبیر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آموزش معماری منظر: دانش و مهارتهای اساسی
با افتتاح پی در پی دوره¬های جدید دانشگاهی، رشته معماری منظر در سطح جهانی به سرعت در حال رشد است. همزمان با توسعه کمّی آموزش معماری منظر طی حدود یک قرن گذشته، در سالهای اخیر روند بازنگری در محتوای برنامه درسی این رشته نیز شتاب فزاینده¬ای یافته است. در بازنگری برنامه آموزشی تعیین دانش و مهارتهای اساسی که لازم است تا معماران منظر برای ایفای مسئولیت حرفه¬ای خود بیاموزند، نقش حیاتی دارد. در این مقاله تلاش شده است تا با مرور تحلیلی متون تخصصی تعلیم و تربیت معماری منظر، بررسی تجربه های دانشگاههای گوناگون جهان و مرور تقاضای بازارکار، چارچوبی به عنوان «چارچوب دانش و مهارتهای اساسی مورد نیاز معماران منظر» تدوین شود. یافته های این نوشتار نشان می¬دهد که بر مبنای تبیین ابعاد ماهوی و رویه¬ای معماری منظر و مؤلفه¬های مورد نیاز در هر یک از آنها می¬توان به چارچوب مذکور دست یافت. در این خصوص، رویکرد کل گرایی انسانی ـ محیطی به عنوان بعد ماهوی و مؤلفه¬های اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، تکنولوژیکی، ارتباطی و مدیریتی در زیر مجموعه ابعاد رویه¬ای معماری منظر مطرح¬اند. این چارچوب در شرایط ایران و جهان از طریق دسته بندی محتوا و برنامه های درسی مورد نیاز شامل هریک از مؤلفه¬های مذکور قابل اجراست.
https://ijee.ias.ac.ir/article_656_ba6638cdc02a58d1da1a837ae7b8077b.pdf
2010-03-01
115
129
10.22047/ijee.2010.656
معماری منظر
آموزش
برنامه درسی
مهارت
دانش
محسن
فیضی
1
دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
AUTHOR
سینا
رزاقی اصل
2
دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آسیب شناسی و ارائه الگوی آموزش درس طرح مرمت و احیای بنا¬های تاریخی ـ فرهنگی در دوره کارشناسی
حفاظت و احیای اماکن فرهنگی ـ تاریخی مهارتی میان رشته¬ای است که نیازمند دانسته¬های متنوعی از دیگر تخصصهای مهندسی و هنر و علوم اجتماعی است. به همین دلیل، آموزش این رشته دارای ابعاد گوناگون و پیچیدگیهای خاصی است. میراث غنی تاریخی و فرهنگی سرزمین ایران، چه از نظر تعداد و چه از نظر تنوع و کیفیت، اهمیت تدوین و رعایت استانداردهای حرفهای و نظام ترویجی و آموزشی متناسب با آن را دوچندان می¬کند. از آنجایی که بخش عمدهای از این نظام در قالب برنامه های آموزش عالی در دانشگاهها تنظیم شده است، و با توجه به کاستیهای موجود در زمینه تربیت نیروی متخصص و حرفهای که تبعات جبران ناپذیری را به همراه دارد، در این مقاله تلاش شده است تا با آسیب شناسی بخشی از دروس ارائه شده در برنامه دوره کارشناسی مرمت و احیای بناهای تاریخی، الگوی اصلاح شده آن نیز ارائه شود
https://ijee.ias.ac.ir/article_657_c2d6470ee3a1fd29fcf183f0b11f7363.pdf
2010-03-01
131
151
10.22047/ijee.2010.657
آموزش
مرمت
حفاظت
احیا و میراث فرهنگی
شاهین
طلوع آشتیانی
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و مدرس مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی و دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
مجید
ضیایی
2
مدرس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
چراغهای خودکار نوری بر دانش ایران باستان
از جمله ابداعاتی که در کتاب الحیل بیان شده است، چراغهایی هستند که از نظر طراحی و ساز¬کار در نوع خود بی نظیرند. الحیل عنوان کتابی است که در قرن سوم هجری در شهر بغداد توسط احمد بن موسی به رشته تحریر در آمده است. احمد بن موسی یکی از سه فرزند موسی بن شاکر خراسانی است که در تاریخ علم و دانش به "بنو موسی (فرزندان موسی)" مشهورند و از زمره دانشمندان برجسته ایرانی پس از اسلام به شمار می¬رود. از وی اختراعات و ابداعات زیادی در زمینه علم مکانیک به جا مانده است که شرح آنها در نسخ خطی کتاب الحیل بیان شده است. طراحی مجدد، بازسازی و آزمودن مکانیزمهای به کار رفته در طراحی این چراغها در قالب طرحی پژوهشی با عنوان "طراحی و ساخت فناوریهای دانشمندان قدیم ایران" در پژوهشکده مکانیک سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران به مرحله اجرا در آمده است. در این مقاله مکانیزمهای به کار رفته در این چراغها و کارکرد آنها از دیدگاه مهندسی امروز بررسی و چگونگی فرایند طراحی آنها ارزیابی شده است. در فرایند طراحی این چراغها نوعی تفکر تکاملی مشاهده می¬شود که با پیروی از این تفکر، هر چراغ از مکانیزم چراغ قبلی بهره جسته و در جهت کامل کردن کارکرد آن مکانیزم دیگری نیز بدان افزوده شده است. در طرحهای مذکور چراغ اول از ساز¬کار تغذیه خودکار روغن از محل یک مخزن اصلی برخوردار است و چراغ دوم مکا¬نیزم فتیله خودکار دارد و چراغهای سوم و چهارم که در واقع، یک طرح محسوب می شوند، آمیزه¬ای از دو مکانیزم به کار رفته در دو چراغ اول و دوم هستند. ا¬ما در طراحی آخرین چراغ، احمد بن موسی فقط مکانیزم حفاظت از شعله در برابر وزش باد را مطرح کرده است، ولی از آنجا که کلیه چراغهای مذکور در کتاب الحیل در اینجا مورد بررسی قرار گرفته¬اند، لذا، به چراغ مقاوم در برابر باد نیز پرداخته شده است. در نهایت، نمونه¬های بازسازی شده مورد آزمون قرار گرفتند و نتایج به دست آمده از آزمونها نشان دادند که کارکرد این چراغها با آنچه در کتاب الحیل قید شده است، یکسان است. از دیگر یافته های مهم این طرح می توان از طراحی مکانیزمهای کنترل مکانیکی و هیدرو مکانیکی نام برد که با توسعه به¬ هنگام آنان می توان از آنها در آموزش مهندسی و صنعت بهره گرفت.
https://ijee.ias.ac.ir/article_658_532b8de540cb603d1bcfdafb1e23127a.pdf
2010-03-01
153
169
10.22047/ijee.2010.658
کتاب الحیل
احمد بن موسی بن شاکر خراسانی
بنو موسی
چراغهای خودکار و چراغ
یوسف
یاسی
yousefyassi@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
AUTHOR
صفر
هاشملو
2
کارشناس سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
AUTHOR
محمد
بایرامی
3
کارشناس سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
AUTHOR
فاطمه
طباطبایی
4
کارشناس سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
AUTHOR
آزاده
کریمی
5
کارشناس سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
AUTHOR