نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد سنجش و برنامه ریزی، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه زنجان، زنجان

4 دکتری مدیریت آموزشی، کارشناس نیاز سنجی و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه فرهنگیان

چکیده

ارزیابی درونی به­عنوان مرحلة نخست الگوی اعتبارسنجی، بر گروه آموزشی متمرکز است و سایر ابعاد خدمات دانشگاهیهمچون کتابخانه، خدمات رایانه‌ای و ... را دربر­نمی‌گیرد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ارزیابی خدماتی است که با عنوان خدمات دانشگاهی در دانشکده یا دانشگاه به دانشجویان ارائه می‌شود. خدمات یادشده در این پژوهش در پنج حیطة «خدمات الکترونیک، فناوری اطلاعات و کتابخانه»، «تعامل»، «فضای فیزیکی و خدمات رفاهی»، «خدمات اداری دانشکده» و«فرایند تدریس ـ یادگیری» موردارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی ـ پیمایشی بوده و جامعۀ آماری شامل تمام دانشجویان دانشکده‌های فنی ـ مهندسی یک دانشگاه جامع و یک دانشگاه صنعتی است که از هر دانشگاه به روش تصادفی طبقه‌ای تعداد 180 نفر انتخاب شدند. به­منظور گردآوری داده‌ها، از پرسش­نامۀ محقق‌ساخته 86 گویه‌ای در 5 بعد نام­برده، با ضریب آلفای کرونباخ 96/0درصد استفاده شد. برای تجزیه­وتحلیل داده‌ها، از آماره‌های توصیفی و آماره‌های استنباطی استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که: 1) وضع موجود کیفیت خدمات دانشگاهی در دانشکده‌های فنی با انتظارات دانشجویان فاصله زیادی دارد؛ و 2) میزان رضایت دانشجویان دانشگاه جامع و دانشگاه صنعتی در مؤلفه‌های مختلف تفاوت آماری معنا­داری دارد. درواقع، از میان مؤلفه‌های کیفیت خدمات دانشگاهی در دانشگاه جامع، بالاترین میانگین به مؤلفۀ «تعامل» و کمترین میانگین به مؤلفۀ «خدمات اداری» مربوط می‌شود و در دانشگاه صنعتی بالاترین میانگین به مؤلفۀ «تعامل» و کمترین میانگین به «خدمات الکترونیک فناوری اطلاعات و کتابخانه» مربوط است. همچنین، باتوجه­به یافته‌ها، پیشنهاداتی برای بهبود خدماتی دانشگاهی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

appraising university services quality from students perspective: comparing technical colleges of a comprehensive and technical university

نویسندگان [English]

  • Mohammad Dadras 1
  • Zahra Khoran 2
  • Majid Yousefi 3
  • Hatam Faraji Deh Sorkhi 4

1 Assistant Professor, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 Master of Science in Measurement and Planning, University of Tehran, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Zanjan University, Zanjan, Iran.

4 PhD in Educational Administration, Farhangian University, Tehran, Iran. E-mail: hatam.faraji@gmail.com

چکیده [English]

Internal evaluation is, as the initial phase of accreditation model, perceived as an important step in promoting university quality. In internal evaluation, however, since evaluation occurs at department level, it doesn’t take into account such other levels beyond the department as library, internet services etc. Therefore, the present paper aims to investigate college level services offered to students. These services encompass a wide variety of services at college level including “electronic services”, “information technology and library”, “interaction”, “physical environment and welfare services”, “administrative services” and “teaching-learning process”. In doing so, a descriptive-survey method was applied. The target population consisted of all students of a comprehensive university and a technical university, from whom 180 students were selected respectively using stratified sampling method. To gather data, an 87 item researcher made questionnaire with Chronbach’s alpha of 0.96 was implemented. To analyze data, descriptive and inferential statistics were applied. Findings show that: 1) there is a gap between actual condition of service quality and students’ expectations of these services, and 2) there exists a significant difference between students’ satisfaction with the services at both universities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality
  • quality appraisal
  • university services
  • students satisfaction
  • technical college
آذر، عادل؛ غلامرضایی، داود؛ دانایی فرد، حسن و خدادحسینی، حمید (1392). تحلیل چالش کیفیت آموزش عالی در برنامه پنجم توسعه. راهبرد فرهنگ. 21، 171-139.
آربونی‌، فریبا؛ شغلی، علیرضا؛ بدری، صاحب و مهاجری‌، منصور (1384). بررسی شکاف بین انتظارات و خدمات آموزشی ارائه­شده به دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان. فصلنامۀ گام­های توسعه در آموزش پزشکی. 5(1)، 25- 17
آقاملایی،‌ تیمور؛ زارع، شهرام و عابدینی،‌ صدیقه (1385). شکاف کیفیت خدمات آموزشی از دیدگاه دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان. فصلنامه گام­های توسعه در آموزش پزشکی. 3(2)، 85 - 78.
امینی، محمد؛ گنجی، محمد و یزدخواستی، محمد (1391). ارزیابی کیفیت برنامه درسی رشته­های مهندسی از دیدگاه دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه کاشان). فصلنامه  آموزش مهندسی ایران. 14(55)، 87 - 61.
بازرگان، عباس (1380). ارزشیابی آموزشی (مفاهیم ،الگوها و فرایند عملیاتی)، تهران: سمت.
بازرگان، عباس (1388). ظرفیت سازی برای تضمین کیفیت آموزش مهندسی در ایران: ضرورت ملی و فرصت سازی برای عرضه آموزش مهندسی فرا ملی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 11(43)، 38 - 29.
بازرگان، عباس؛ دادرس، محمد و یوسفی افراشته، مجید(1393). ساخت، اعتباریابی و روایی­یابی ابزار سنجش کیفیت خدمات دانشگاهی به دانشجویان.  فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20(2)، 97 - 73.
بحرینی، ‌مسعود؛ مومنی دانایی، شهلا؛ شهامت، شهره؛ خاتونی، علیرضا؛ قدسی، سحر و سید محسن هاشمی (1389).  شکاف در کیفیت خدمات آموزشی:‌ فاصله وضع موجود با وضع مطلوب از دیدگاه دانشجویان دندانپزشکی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 11(7)، 695 - 685.
برمیانی، ابوالقاسم؛ صالحی، محمد و صادقی، محمد رضا (1390). بررسی عوامل مؤثر بربهبود کیفیت آموزش عالی در دوره تحصیلات تکمیلی از دیدگاه دانشجویان. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(4)، 50 - 29.
توفیقی داریان، جعفر (1388). ضرورت ارتقای کیفیت در آموزش عالی ایران. صنعت و دانشگاه، 2(5 و 6)، 10 - 5.
خراسانی، اباصلت؛ یمنی­دوزی­سرخابی، محمد؛ پرداختتچی، محمد­حسن و صباغیان، زهرا (1389). طراحی و تدوین مدلی برای بررسی کیفیت دانشگاه­های دولتی ایران براساس مدل­های رایج کیفیت (رویکرد سیستمی). فصلنامۀ آموزش مهندسی ایران، 12(48)، ­50 - 25.
زوار، نقی؛ بهرنگی، محمدرضا؛ عسگریان، مصطفی و نادری، عزت­ا.. (1386). ارزشیابی کیفیت خدمات مراکز آموزشی دانشگاه پیام­نور استان­های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی از دیدگاه دانشجویان. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 13(4)، 90 - 67.
شریف­خانی و همکاران (1391). دفترک معرفی دانشگاه صنعتی شریف برگرفته از نشانی الکترونیکی:
                dba4-0e27-49b7-96d9-e9dfd0387783&groupId=145026.
عباسیا، مریم؛ چمن، رضا؛ موسوی، سیدعباس؛ امیری، محمد؛ غلامی طارمسری، مهشید؛ ملکی، فهیمه و راعی، مهدی (1392). تحلیل شکاف بین ادراکات و انتظارات دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی با استفاده از مدل سروکوال. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 7(2)، 9 - 2.
طبرسا، غلامعلی؛ حسن­وند، مهدی و عارف­نژاد، ‌محسن (1391). ‌تحلیل و رتبه­بندی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت آموزشی (مطالعه موردی: ‌دانشگاه اصفهان). ‌فصلنامه مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، 4(4)، 74 - 53.
کبریایی، ‌علی و رودباری، مسعود (1384). ‌شکاف کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان: دیدگاه دانشجویان از وضعیت موجود و مطلوب. مجله ایرانی آموزشی در علوم پزشکی،‌ 5(1). 61 - 53.
محمدی، رضا؛ پرند، کوروش و پورعباس، عبدالرسول (1386). ضرورت طراحی و استقرار ساختار تضمین کیفیت در رشته­های علوم مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 9(34)، 114 - 77.
مختاریان، فرانک؛ محمدی، رضا؛ پرند، کوروش و پورعباس، عبدالرسول (1387). ارزیابی عملکرد بخش آموزش ­عالی در سال 1385: فرایند نتایج و دستاوردها. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 10(39)، 111 - 75.
معماریان، حسین (1388). ارزیابی داخلی برنامه­های آموزش مهندسی ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران،11(42)، 18 - 1.
معماریان، حسین (1390). کاستی­های برنامه­های آموزشی مهندسی ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 13(51)، 74 - 53.
محمدی، علی و وکیلی، محمدمسعود (1388).‌ بررسی رضایت دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی و ارتباط با کیفیت خدماتی در دانشگاه علوم پزشکی زنجان. فصلنامه توسعه آموزش و علوم پژشکی زنجان، 2(3)، 59 - 48.
یمنی­دوری­سرخابی، محمد و حضاری، مریم (1388). مقایسه برخی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش­های کارشناسی ارشد در دانشگاه­های شهید بهشتی و صنعتی شریف. مجله آموزش عالی ایران، 1(1)،80 - 57.
Barnes, B. R. (2007). Analyzing service quality: The case of past graduate Chinese students. Total Quality Management & Business Exellence, 18(3), 313-331.
Damirchili, F. and Tajari, M. (2011). Explaining internal factors effective on educational quality improvement based on views of students from Zanjan Azad Universities. Social and Behaavioral Sciences, 30, 363-366.
Lagrosen, S.; Seyyed-Hashemi, R. and leiterm, M.  (2004). Examination of the dimensions of quality in higher education. Quality Assurance in Education, 12(2), 9-61.
Levy, P.S. and Lemeshow, S. (1999). Sampling of population: John Wiley, Newyork.
Tan, K. C. and Kek, S.W. (2004). Service quality in higher education using on enhanced Servqual approach. Quality in HigherEeducaton, 10(1), 17-24.
Tsinidou, M.; Gerogiannis, V. and Fitsilis, P. (2010).  Evaluation of the factors that determine quality in higher education. Quality Assurance in Education, 18(3), 227-244.