نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• رضا محمدی ¹
• کورش پرند ²
• عبدالرسول پور عباس ³

¹ هیئت علمی مرکز مطالعات، تحقیقات و ارزشیابی آموزشی سازمان سنجش آموزش کشور

² رئیس مرکز مطالعات، تحقیقات و ارزشیابی آموزشی سازمان سنجش و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

³ معاون وزیر و رئیس سازماان سنجش آموزش کشور

چکیده

 نظام آموزش عالی هر کشور نقش اصلی را در تحقق سیاستهای توسعه همه جانبه کشورها بر عهده دارد. در این میان، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به‌صورت عام و نظام آموزش عالی مهندسی به‌صورت خاص در زمینه تحقق رسالت و وظایف محول شده و به‌خصوص در راستای صنعتی شدن کشور با چالش اساسی بهبود و ارتقای کیفیت مواجه‌اند. مطالعات بسیاری در سراسر جهان در زمینه کیفیت آموزش‌عالی و آموزشهای مهندسی و شغلی حاکی از ضرورت تغییر و اصلاحات در این حوزه است. از سوی دیگر، با توجه به نقش آموزش عالی در توسعه کشور و تخصیص منابع مالی چشمگیری از بودجه کشور به این بخش، از حساسیت بالایی در نزد عموم مردم برخوردارند و بنابراین، آنها باید کارایی و اثر بخشی خود را ثابت کنند. اگر کیفیت را ترکیبی از مؤلفه‌های کارایی، اثربخشی، پاسخگویی، شفافیت و مسئولیت‌پذیری در یک محیط متحول و پویا بدانیم، باید بگوییم که کیفیت به خودی خود ایجاد نمی شود، بلکه باید برای آن برنامه‌ریزی کرد. در این میان، کشورهای پیشرفته و اکثر کشورهای در حال توسعه برنامه‌ریزی و ایجاد ساختارهای لازم برای تضمین کیفیت و نهادینه کردن فرهنگ ارزشیابی و کیفیت مدار را در اولویت فعالیتهای خود قرار داده اند. در این مقاله سعی شده است تا ضمن بیان ضرورت و اهمیت توجه به کیفیت و بازنمایی مفهوم آن در آموزش مهندسی و نشان دادن روند رشد کمّی آموزش عالی مهندسی در کشور، الگوی اعتبارسنجی و فرایند اجرای آن، تجارب ملی و بین‌المللی در این حوزه و نقش فرهنگستانها و انجمنهای علمی و تخصصی در تضمین کیفیت آموزش مهندسی و ساختار پیشنهادی برای ایفای این وظیفه و مسئولیت ارائه شود. هدف اصلی مباحث مطرح شده ارائه چارچوبی برای مسئولیت‌پذیری و قدرت سپاری به فرهنگستان و انجمنهای علمی در حوزه ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش عالی مهندسی است.

کلیدواژه‌ها

• ارزشیابی
• ارزیابی درونی و بیرونی
• اعتبارسنجی
• تضمین کیفیت و آموزش مهندسی

عنوان مقاله [English]

Designing and Implementing Quality Assurance Schemes: A Necessity in Engineering Sciences Educational Programs

نویسندگان [English]

• Reza Mahammadi ¹
• Korosh Parand ²
• Abdolrasol Pourabbas ³

¹ Head of Evalution Department and Faculty Member of Center for Study, Research and Educational Evaluation in NOET

² Head of the Center for Study, Research and Educational Evaluation in NOET and Faculty Member of Shahid Beheshti University

³ Deputy Minister of Science, Research and Technology and Director of NOET

چکیده [English]

Higher education plays a pivotal role in the fulfillment and success of developmental plans and policies of a country. In this respect, and in order to accomplish their missions and fulfill their tasks especially with regard to industrialization goals, universities and higher education institutions, in general, and engineering sciences educational programs, in particular, are faced with major challenges in improving and enhancing their quality. Recent research and studies strongly suggest an urgent need for change and reform in engineering and vocational education. Also, higher education stands notably high and bears a significant level of importance in public opinion owing to its prominent role in national development and the allocation of a noticeable amount of financial resources to meet its objectives; therefore, it is expected to prove its efficiency and effectiveness. Quality then as a combination of efficiency, effectiveness, accountability, transparency and liability in a dynamic and evolving environment needs to be carefully planned for since it does not come about spontaneously. Developed countries and most of the developing ones have not only planned and put in place the required systems for quality assurance but also placed atop the list of their priorities the need for establishing a quality control and evaluation-oriented culture. This article is an attempt to address quality and its importance in engineering education. First, it will show the trend of quantitative growth of higher education in engineering sciences in Iran. Then it will look into the accreditation models and their implementation, relevant national and international experiences, and the role of academies and scientific organizations in quality assurance of engineering education. Finally, it will propose its own scheme to achieve this goal. Therefore, the principal aim of the article is to offer a model for the mechanics of accountability and empowering relevant academies and scientific organizations in Iran in order to establish and preserve quality assurance in engineering education.

کلیدواژه‌ها [English]

• evaluation
• internal and external evaluation
• accreditation
• Quality Assurance
• Engineering education