1استادیار دانشکده ادبیات و زبانها، دانشگاه الزهراء
2استاد دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شریف
چکیده
روزگار ما روزگار شکوفاییها، توانمندیها و پیشرفتهای بی‌نظیر در عرصه علوم، فناوری، صنعت، تجارت، سرمایه، اقتصاد، سلاح و سیاست است. اما، غم‌انگیز است که در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که هر روز شاهد فراموشی و از بین رفتن فضیلتهای اخلاقی به طرق گوناگون در جوامع بشری هستیم. در چنین روزگاری پژوهش و بررسی در باره اخلاق علوم، مهندسی و فناوری به مثابه آب حیات جستن در ظلمات است. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است با مروری بر رهنمودها و آموزه‌های تاریخی و فرهنگی اسلامی ـ ایرانی برخی از اصول و فضیلتهای اخلاقی فراموش شده برای نسل حاضر مجدداً زنده شود. با ژرف‌نگری در آیات قرآن و احادیث، و در نوع نگرش ایرانیان باستان به مقوله علم، به جایگاه رفیع آن نزد پیشینیان خود پی می‌بریم. به علاوه، در می‌یابیم که دانشمندان و دانش‌پژوهان اسلامی ـ ایرانی چگونه در برابر جامعه بشری احساس مسئولیّت می‌کردند. برخی از اصول اخلاقی آنان به طور خاص می‌تواند در علوم و مهندسی مصداق پیدا کند. یکی از این اصول بُخل نورزیدن در نشر علم و کمک به پیشرفت علوم و تکامل اختراعات و اکتشافات است. موضوعی که در این مقاله به آن پرداخته شده و جالب این است که دنیای غرب موفق شده است با بهره‌گیری از این اصل دینی و ملی ما، روش ارائه دستاوردهای علمی و پژوهشی را در بسته‌هایی مدرن و در قالب کنفرانسهای بین‌المللی، ثبت اختراع و اکتشاف، نشریات نمایه شده،ISI، و... به ما بیاموزد! گنجینه‌های عظیمی در اخلاق و فرهنگ ایرانی ـ اسلامی و ادبیات فارسی وجود دارد که هرکدام می‌تواند برای جهانیان نمونه‌ای از منشور اخلاقی در علوم و مهندسی باشد، ولی برای رسیدن به رشد علمی، روحی و اخلاقی باید در این اقیانوس پهناور غواصی کرد.
Forgotten ethical virtues in science and engineering: spreading science
نویسندگان [English]
Sohyla Salahi moghaddam1؛ Ali Meghdari2
1Assistant Professor, Department of Literature and Languages Al-Zahra University
2Professor , Department of Mechanical Engineering Sharif University
چکیده [English]
Our time is an era of growth, ability and power, and unparalleled advancements in the fields of science, technology, industry, commerce, capital, economy, arms, and politics. But, sadly we also witness the loss of cultural values and the destruction of ethical virtues in our day to day lives. In this time, the research and investigation of ethics in science, engineering and technology is similar to shooting in the dark. Therefore, in this paper we have tried to highlight some of the forgotten ethical virtues for the new generation, by reviewing the former guidelines and teaching principles found in the Iranian-Islamic culture and history. With deep study of verses of the holly Quran and sayings of the Prophets and/or Imams (Hadiths). We can observe the high status that science held in ancient Iranian’s lives. In addition, we see that early Iranian/Islamic scientists and researchers, in general, felt a strong sense of responsibility toward human societies. Many of their ethical principles could readily be adapted to modern science and engineering. One of these principles is to avoid being narrow-minded and insular but rather be magnanimous in spreading science, helping the advancement of science, and the perfection of inventions and discoveries. This is the topic being studied here. It is interesting to note that although these ethical values were common practice in our ancestor’s ancient times, the western world has been able to put these principles in a modern framework and teach them back to us in the form of presentation of our research discoveries in international conferences, patents disclosure, and indexed journals (i.e. ISI). Islamic-Iranian ethics contain many treasures in culture and literature that can act as models for a potential Code-of-Ethics for the whole world. But to attempt to achieve this scientific, spiritual, and ethical maturity, one must dive in to this great ocean and explore its illustrious knowledge base
کلیدواژه‌ها [English]
Code-of-ethics, science and engineering, spreading science
ابتدای صفحه