2024-03-29T15:20:29Z
https://ijee.ias.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6088
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
زیستشناسی؛ رکن جدیدی در مهندسی شیمی گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیستشناسی» بخش 1: ضرورت، محتوای آموزشی و مباحث پژوهشی
اردلان
گنجی زاده
امید
وحیدی
سید نظام الدین
اشرفی زاده
پیشرفت زیستشناسی شاخههای جدیدی مانند «مهندسی زیستپزشکی» و «زیستفناوری» را در عرصة مهندسی به وجود آورده است. توسعة شاخههای مذکور که همگی میانرشتهای هستند، در گرو فعالیتهای مهندسان شیمی آشنا با علم زیستشناسی است. لزوم فعالیت مهندسان شیمی در حوزههای مهندسی مرتبط با زیستشناسی؛ و اجتنابناپذیربودن استفاده از ابزار زیستشناسی در مواجهه با چالشهای زیستمحیطی، اقتصادی و صنعتیِ پیش روی مهندسان شیمی نشان میدهد که در عصر جدید، آشنایی با شیمی بهتنهایی، پاسخگوی نیازهای مهندسان شیمی و صنعت نیست، و علم زیستشناسی باید در کنار علم شیمی بهعنوان یکی از ارکان اصلی ساختار آموزش مهندسی شیمی مدرن در نظر گرفته شود. برخلاف کشورهای پیشرفته، که این مهم را در ساختار نظام آموزشی مهندسی شیمی اعمال میکنند و حتی عنوان این رشته را به «مهندسی شیمی و زیستشناسی» و نظایر آن تغییر دادهاند، در ایران بهجز تعداد محدودی، که در مقاطع تحصیلات تکمیلی در گرایش خاصی از حوزة مذکور تحصیل کردهاند، مهندسان شیمی از دانش زیستشناسی برای مواجهه با چالشهای جدید بیبهرهاند. این پژوهش با هدف آگاهیرسانی دربارة ضرورت گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیستشناسی»، که متخصصان آن مهندسان شیمی آشنا با زیستشناسی هستند، انجام شده و در این راستا به بررسیِ کلیات برنامة آموزشی رشتة «مهندسی شیمی و زیستشناسی» و مباحث روز آن پرداخته و پیشنهاد میکند که با بهروزرسانی برنامه درسی مهندسی شیمی، و یا تأسیس چنین رشتههایی، زمینة فعالیت در حوزههای جدید مهندسی و همچنین مواجهه هرچه مؤثرتر با چالشهای روز فراهم شود.
Chemical engineering
biology
engineering education
chemical and biological engineering
biomedical engineering
Biotechnology
2017
09
22
1
22
https://ijee.ias.ac.ir/article_50574_d51789b9b48096586eae431eade7f765.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
مخابرات نوری: چشم انداز آینده، جایگاه و ضرورت آموزش در مهندسی برق
محمود
فرهنگ
مخابرات نوری زمینهساز شگرفترین تحولات در سیستمهای مخابراتی در دو دهۀ اخیر بوده است؛ به گونهای که دنیای کنونی ارتباطات بدون شبکههای فیبر نوری زیرساخت غیرقابلتصور است و جایگزینی فیبر نوری بهجای سیم مسی در بخش دسترسی شبکه تا منازل نیز در کشورهای توسعهیافته در حال انجام است. بهعلاوه، افق پیشِروی این حوزه بسیار فراتر از شبکههای مبتنی بر فیبر است و فناوریهایی نظیر مخابرات بیسیم نوری، ارسال داده در نور مرئی، شبکههای هوشمند نوری، و پردازشگرهای تمامنوری نقش پررنگ این گرایش از مهندسی مخابرات را در سالهای آینده برجستهتر میسازد. بااینوجود، آموزش مخابرات نوری جایگاه قابلاعتنایی در برنامۀ آموزشی مهندسی برق کشور ندارد و عدم آشنایی عمیق متخصصان داخلی با مفاهیم پایه و نیز مبحثهای پیشرفتة این حوزه، راه را بر طراحی مناسب و پیادهسازی بومی هر یک از فناوریهای فوق خواهد بست. همچنین، نهتنها باید نظارهگر ورود تمام فناوری از خارج از کشور بود، بلکه در زمینۀ بهرهبرداری مناسب، انطباق، توسعه و بهینهسازی نیز کشور را به یک واردکنندة خدمات مبدل میسازد. ازاینرو، در این مقاله کوشش شده است طرحی برای آموزش مخابرات نوری در مهندسی برق ـ مخابرات، در دو سطح کارشناسی و تحصیلات تکمیلی، ارائه گردد تا با پوشش مهمترین مفاهیم و اصول موردنیاز، توانایی مواجهه با فناوریهای روز و پیشبینی و انطباق با فناوریهای آینده را در متولیان آینده صنعت مخابرات کشور ایجاد کند.
optical communications
electrical engineering
communication engineering
Education
Curriculum
2017
08
23
23
31
https://ijee.ias.ac.ir/article_50575_a910f91aebab103768aa3c7a6c202523.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
نقش باورهای معرفتشناسی ریاضی در پیشبینی عملکرد ریاضی دانشجویان مهندسی
محمد علی
رستمی نژاد
ملیحه
ایرندگانی
علی
عسگری
ببرخی ریاضی را شاهراه مهندسی و برخی دیگر دروازهبانی برای ورود افراد بااستعداد به مهندسی میدانند. به گزارش پژوهشها و مشاهدههای میدانی، افت تحصیلی و گاه انصراف دانشجویان از رشتة مهندسی ریشه در درس ریاضی دارد. هدف پژوهش حاضر در گام اول، شناسایی مهمترین درس پیشبینیکنندة عملکرد تحصیلی دانشجویان مهندسی از بین دروس ریاضی (1)، ریاضی (2) معادلات دیفرانسیل و ریاضی مهندسی است. در گام دوم، شناسایی نقش باورهای معرفتشناسی ریاضی در پیشبینی مهمترین درسی است که در گام اول شناسایی شده است. پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی ـ همبستگی بود. جامعة آماری تمامی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی بیرجند بودند؛ دانشجویان در سال تحصیلی94 ـ 95 بالاتر از ترم شش تحصیلی بودند و رشتة آنها برق، رایانه، صنایع و عمران بود. تعداد آنها 550 نفر برآورد شده است که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای تعداد 225 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل رگرسیون نشان داد دروس ریاضی 7/32 درصد از تغییرات معدل کل دانشجو را پیشبینی میکند و درس ریاضی (1) مهمترین پیشبینیکننده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد باور معرفتشناسی ریاضی، 1/8 درصد از تغییرات نمرة دانشجویان را در درس ریاضی1 پیشبینی میکند. منبع دانش، سرعت کسب دانش و قابلیت ذاتی سه مؤلفة مهم برای پیشبینی موفقیت دانشجویان مهندسی در درس ریاضی (1) هستند. این یافتهها بحث و پیشنهادهایی برای افزایش کیفیت و احتمال موفقیت دانشجویان مهندسی در دروس ریاضی ارائه شده است.
engineering education
mathematics education
math epistemology belief
source of knowledge
speed of knowledge acquisition
innate ability
2017
09
22
33
49
https://ijee.ias.ac.ir/article_50576_358e34ba215bc94611b1f9b308be6293.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
بررسی کیفی نقش بازتاب در حل مسئلۀ ریاضی دانشجویان مهندسی
فریبا
فیروزیان
محمدرضا
فدایی
ابوالفضل
رفیع پور
هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفی نقش بازتاب فراشناختی در حل مسئله ریاضی دانشجویان مهندسی است. جامعۀ آماری تحقیق شامل دانشجویان مهندسی عمران، مکانیک و الکترونیک است که در سال تحصیلی 94-1393 در دانشگاه شهید باهنر کرمان مشغول به تحصیل بودند و تعداد 12 نفر از آنان با استفاده از نمونهگیری هدفمند برای انجام مصاحبه انتخاب شدند. در این مقاله بازتاب فراشناختی بر روی حل مسئله دانشجویان مهندسی در دو مقولۀ دانش و نظارت فراشناختی موردبررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد که «بازتاب»میتواندتواناییحلمسئلهریاضیدانشجویانمهندسیراافزایشدادهوتواناییکنترلوارزیابیدرستیدرشرایطحلمسئلهبهآنهابدهد.این پژوهش نشان میدهد حل مسئله امروزه چیزی فراتر از راهحلهای جزئی و بهکاربردن آنها برای حل مسائل در دسترس است بلکه میتواند راهی برای تشویق دانشجویان مهندسی باشد تا با علم مهندسی به حل مسائل دنیای واقعی بپردازند؛ زیرا حل مسائل دنیای واقعی فراگیران را به استدلال و قضاوت در سطوح بالاتر و همچنین یافتن ایدههای جدید وامیدارد.
reflection
metacognition
mathematical problem solving
Engineering students
qualitative research
2017
09
22
51
70
https://ijee.ias.ac.ir/article_50577_f8db697c4c74cbcdec34c311bc78e14c.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
آگاهی و توجه استادان به اخلاق اجتماعی در اجرای فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری رشتههای فنی و مهندسی
مجید
امیری
ستاره
موسوی
فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری مفهوم جدیدی نیست و از دو فرض اساسی نشأت میگیرد: 1) یادگیری مستلزم تلاش فعالانة استاد و دانشجو است و 2) فراگیران مختلف به شیوههای متفاوتی یاد میگیرند. فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری استادان کل طرح درس و فعالیتهای آموزشی کلاس درس را منعکس میکند و بر پرورش مهارتهای اجتماعی و شناختی فراگیران تأثیر میگذارد. در این راستا، هدف این مطالعه بررسی میزان توجه به آموزههای اخلاق اجتماعی (پرورش مسئولیتپذیری، رعایت حقوق دیگران، نقد و استدلال، کارِ گروهی، همدلی) در فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری از دید دانشآموختگان فنی و مهندسی دانشگاه اصفهان بوده است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی ـ پیمایشی است و در انجام آن از روش کمّی استفاده شده است. جامعة آماری شامل 320 دانشآموخته کارشناسی مهندسی IT و مهندسی مکانیک در دانشگاه اصفهان بود که به روش نمونهگیری تصادفی ساده تعداد 170 نفر از آنان انتخاب شد. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامة محققساخته گردآوری شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از روایی محتوا، و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرانباخ 90درصد برآورد شده است. تجزیهوتحلیل حاصل از این پژوهش با استفاده از نرمافزار آماری SPSS-19 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. در بخش آمار توصیفی مشخصههای آماری مانند فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی آزمون t تکمتغیره استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که میزان توجه به آموزة همدلی در فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری فنی و مهندسی به لحاظ آماری معنادار و قابلقبول است. میزان توجه به آموزة استدلال و نقد در فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری فنی و مهندسی به لحاظ آماری معنادار و قابلقبول نیست. میزان توجه به آموزة کار گروهی در فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری مهندسی به لحاظ آماری معنادار و قابلقبول نیست. میزان توجه به آموزة رعایت حقوق دیگران در فعالیتهای ـ یاددهی یادگیری مهندسی به لحاظ آماری معنادار و قابلقبول نیست. میزان توجه به آموزة مسئولیتپذیری در فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری مهندسی به لحاظ آماری معنادار و قابلقبول است.
Teaching
learning activities
technical engineering
Curriculum
social ethics
2017
09
22
71
95
https://ijee.ias.ac.ir/article_50578_afc60948dd6e3c32edd32443cdb5464f.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
ارزیابی فرهنگ یادگیری دانشجویان رشتههای فنی ـ مهندسی دانشگاه شهید بهشتی( قوّتها و ضعفها)
زهرا
معارفوند
غلامرضا
شمس مورکانی
زهرا
صباغیان
هدف پژوهش حاضر آسیبشناسی فرهنگ یادگیری دانشجویان رشتههای فنی ـ مهندسی است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نحوة گردآوری داده به روش کیفی انجام شد. در این پژوهش به مصاحبة نیمهساختاریافته با اعضای هیئتعلمی، مدیران آموزشی و دانشجویان رشتههای فنی ـ مهندسی پرداخته شد. برای تحلیل نتایج مصاحبه به تحلیل محتوا با استفاده از شیوة مقولهبندی پرداخته و چون روند انجام مصاحبه براساس چارچوب مفهومی بهدست آمده از بررسی پیشینه بود، لذا از روش قیاسی (کل به جزء) در تحلیل محتوا و مقولهبندی دادههای کیفی استفاده شد. مقولات بهدستآمده مطابق با چارچوب بررسی فرهنگ یادگیری در سه سطح فردی با ابعاد: انگیزة یادگیری، نقش یادگیرنده، انتظارات دانشجویان از یادگیری، وظایف یادگیرنده؛ نهادی با ابعاد: تقدیر و تشویق نوآوری آموزشی، قوانین رسمی و غیررسمی، بهبود کیفیت زمینة یادگیری، توسعة هیئتعلمی، توانمندسازی ظرفیت آموزش؛ و تعاملی با ابعاد: فضای یادگیری، ساختار محتوا، اهداف، رسانه، ارزشیابی، روابط استادان با دانشجویان، استاد، چارچوب زمان طبقهبندی و ارائه شد.
Students
technical– engineering fields
disciplines
culture
Learning
2017
09
22
97
127
https://ijee.ias.ac.ir/article_50579_97958cc4a28c2f38a485a1e0aec47367.pdf
Iranian Journal of Engineering Education
1607-2316
1607-2316
1396
19
74
ارزیابی کیفیت خدمات دانشگاهی از منظر دانشجویان: مقایسه دانشکده های فنی مهندسی یک دانشگاه جامع و یک دانشگاه صنعتی در تهران
محمد
دادرس
زهرا
خوران
مجید
یوسفی
حاتم
فرجی ده سرخی
ارزیابی درونی بهعنوان مرحلة نخست الگوی اعتبارسنجی، بر گروه آموزشی متمرکز است و سایر ابعاد خدمات دانشگاهیهمچون کتابخانه، خدمات رایانهای و ... را دربرنمیگیرد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ارزیابی خدماتی است که با عنوان خدمات دانشگاهی در دانشکده یا دانشگاه به دانشجویان ارائه میشود. خدمات یادشده در این پژوهش در پنج حیطة «خدمات الکترونیک، فناوری اطلاعات و کتابخانه»، «تعامل»، «فضای فیزیکی و خدمات رفاهی»، «خدمات اداری دانشکده» و«فرایند تدریس ـ یادگیری» موردارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی ـ پیمایشی بوده و جامعۀ آماری شامل تمام دانشجویان دانشکدههای فنی ـ مهندسی یک دانشگاه جامع و یک دانشگاه صنعتی است که از هر دانشگاه به روش تصادفی طبقهای تعداد 180 نفر انتخاب شدند. بهمنظور گردآوری دادهها، از پرسشنامۀ محققساخته 86 گویهای در 5 بعد نامبرده، با ضریب آلفای کرونباخ 96/0درصد استفاده شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها، از آمارههای توصیفی و آمارههای استنباطی استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که: 1) وضع موجود کیفیت خدمات دانشگاهی در دانشکدههای فنی با انتظارات دانشجویان فاصله زیادی دارد؛ و 2) میزان رضایت دانشجویان دانشگاه جامع و دانشگاه صنعتی در مؤلفههای مختلف تفاوت آماری معناداری دارد. درواقع، از میان مؤلفههای کیفیت خدمات دانشگاهی در دانشگاه جامع، بالاترین میانگین به مؤلفۀ «تعامل» و کمترین میانگین به مؤلفۀ «خدمات اداری» مربوط میشود و در دانشگاه صنعتی بالاترین میانگین به مؤلفۀ «تعامل» و کمترین میانگین به «خدمات الکترونیک فناوری اطلاعات و کتابخانه» مربوط است. همچنین، باتوجهبه یافتهها، پیشنهاداتی برای بهبود خدماتی دانشگاهی ارائه شد.
Quality
quality appraisal
university services
students satisfaction
technical college
2017
09
22
129
149
https://ijee.ias.ac.ir/article_50673_f6ffa37685e9de09062ca0544c9d4c8a.pdf