نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکترا، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد.، یزد، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شاهرود

چکیده

مدرسه‌ی دارالفنون به موازات پیشرفت‌های علمی اروپایی و با هدف آموزش علوم مهندسی و ارتقای سطح علمی جوانان ایرانی تأسیس شد و با استخدام معلمان اروپایی در رشته‌های مختلف مهندسی، گامی بزرگ در پیشبرد اهداف آموزش مهندسی کشور برداشته شد. تدریس رشته‌های مهندسی در دارالفنون مستلزم تألیف منابع دانشگاهی بود که توسط معلمان و فارغ‌التحصیلان انجام شد. یکی از کتاب‌های دانشگاهی که ظاهراً توسط دکتر شلیمر تألیف شده، معدن‌شناسی نام دارد و سه نسخه از آن در کتابخانه‌های کشور موجود است. در این پژوهش، این اثر علمی معرفی شده و ابعاد مختلف این کتاب مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش، به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای بوده و از تمامی منابع علمی و اسناد تاریخی بهره گرفته شد. بررسی کتب دانشگاهی قدیمی، سیر تحول و پیشرفت آموزش مهندسی در کشور را نشان می‌دهد و علاوه بر تکمیل تاریخ‌نگاری آموزش علم معدن در ایران، می‌تواند در راستای اهداف آموزش دانشگاهی کشور نیز مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introducing and Review the Manuscript of the First Academic Education Book on Mining Engineering in Iran

نویسندگان [English]

  • Amir Jafarpour 1
  • Hasan Mohammadi 2

1 Department of Mining Engineering, Faculty of Mining and Metallurgy Engineering, Yazd University, Yazd, Iran

2 Department of Mining Engineering, Faculty of Engineering, Islamic Azad University, Shahrood Branch

چکیده [English]

The Dār-ol-Fonoun (Polytechnic) School of Tehran founded by Amirkabir in the Qajar Period along the European scientific progress, with the aim of teaching engineering, technical, military and medical sciences and promoting the level of the Iranian youth. A major step in advancing the goals of the engineering education in Iran was taken by recruitment of the European teachers in the various engineering fields. The engineering education at Dār-ol-Fonoun School needed to compile the academic books and scientific resources which was conducted by teachers and graduates of the School. The “Ma’dan-Shenasi” (Mineralogy) is one of the college books that was supposedly written by Dr. Johan Louis Schlimmer (1818-1880). He was one of the masters of the Dār-ol-Fonoun School. Three copies of this book are available in the Melli, Malek and Ayatollah Marashi libraries of Iran. In this research, this scientific work has been introduced and the various dimensions of this book have been examined. The research method has been a library study and all of the scientific sources and historical documents have been used. This book is based on De Re Metallica and De la Pirotechnia books which are considered to be the most significant in scientific and technical mining in Europe, written in the 16th century. In other hand, reviewing the old academic books shows the evolution and development of engineering education. Also, it can be useful for the purposes of university education and complete the historiography of the mining science education in Iran.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dar-ol-Fonoun school
  • Ma’dan-Shenasi
  • Schlimmer
  • Manuscript
  • Mining engineering
الگود، سیریل لوید (1387). تاریخ پزشکی ایران و سرزمین خلافت شرقی. ترجمه: باهر فرقانی. تهران: امیرکبیر.
آدمیت، فریدون (1394). امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمی.
پولاک، ادوارد یاکوب (1368). سفرنامه پولاک (ایران و ایرانیان). ترجمه: کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
پویان، ناصر (1391). دوران قاجاریه، عصر طلایی پزشکان غرب مثل دکتر یوهان لوییز شلیمر در ایران. فصلنامه تاریخ پزشکی. 4(10)، 181ـ 205.
تاجبخش، حسن (1379). تاریخ بیمارستان­های ایران (از آغاز تا عصر حاضر). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جناب­زاده، رویا (1383). دارالفنون. فصلنامه کتاب (مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات). 15(57)، 87-81.
حجازی، جلال (1384). آموزش مهندسی مواد و متالورژی در ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران.7(26)، 59-41.
راوندی، مرتضی (1383). سیر فرهنگ و تاریخ تعلیم و تربیت در ایران و اروپا. تهران: نگاه.
رنان، کالین (1394). تاریخ علم کمبریج. ترجمه: حسن افشار، تهران: مرکز.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی (1396). معدن­شناسی (جان لیویس شلیمر). نسخه خطی. تارنمای www.nlai.ir. شماره بازیابی: 204-242-96-185.
سرکندی، مجتبی (1373). تاریخچه دانشکده داروسازی: دارالفنون. ماهنامه دارویی رازی. 5(8)، 42-37.
سرمدی، محمدتقی (1380). پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر. تهران: سرمدی، 2. بخش1.
فاضل، محمود (1351). صورتی از کتاب­های شنگ­شناسی یا علم­الاحجار. جستارهای ادبی. 8(31)، 760-734.
فووریه، ژوانس (1390). سه سال در دربار ایران: خاطرات دکتر فووریه پزشک ویژه ناصرالدین­شاه قاجار. ترجمه: عباس اقبال آشتیانی. تهران: دنیای کتاب.
قاسمی، فریدون (1370). تاریخچه آموزش مهندسی معدن در دانشکده فنی تهران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قاسمی­پویا، اقبال (1377). مدارس جدید در دوره قاجاریه: بانیان و پیشروان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
گلپایگانی، حسین (1371). تاریخ چاپ و چاپخانه در ایران: چاپخانه سنگی دارالفنون. ماهنامه صنعت چاپ. 1(120)، 52-51.
محبوبی اردکانی، حسین (1376). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. 1، (2). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
معتمدی، اسفندیار (1382). کتاب­های درسی در ایران از تأسیس دارالفنون تا انقلاب اسلامی. تاریخ معاصر ایران. 7(27)، 138-111.
نوایی، عبدالحسین (1364). ایران و جهان از مغول تا قاجاریه. تهران: هماذر.
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1393). امیرکبیر: قهرمان مبارزه با استعمار. تهران: فراهانی.
هدایت (مخبرالسلطنه)، مهدی­قلی (1389). خاطرات و خطرات. تهران: زوار. چ7.
یغمایی، اقبال (1376). مدرسه دارالفنون به انضمام تاریخچه دارالفنون و مدارس شرف و علمیه. تهران: سروا.