نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

• غلامحسین رحیمی

استاد مهندسی مکانیک، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از مباحث مهم حوزۀ مهندسی، سامانه‌های کنترل خودکار با بازخورد یا بدون آن است. از منظر غالب استادان و دانشجویان این موضوع از مباحث کمابیش جدید و پیشرفتة مهندسی محسوب می‌شود و لذا از حوزه‌های جوان در تاریخ مهندسی تلقی می‌شود. در این مقاله نشان داده می‌شود که ایدة کنترل خودکار پیشینة دیرینه‌ای در تاریخ مهندسی دارد و یکی از برجسته‌ترین مهندسان ایرانی را باید پیش‌قراول مبحث کنترل خودکار دانست.  با هدف آشناسازی استادان و دانشجویان مهندسی با مبحث کنترل خودکار، مقالة حاضر به معرفی چراغهای روغنی با کنترل خودکار، که در کتاب‌الحیل بنوموسی تشریح شده است، می‌پردازد. نخست پیشینة کتاب‌الحیل و فشرده ویژگیهای علمی آن بیان می‌شود. سپس اشاره‌ای به پیشینه کنترل خودکار در تاریخ مهندسی می‌شود. پس از آن سه چراغ روغنی از چهار چراغ به‌اختصار معرفی می‌شود. در انتها و به‌عنوان نمونه، چراغ روغنی با فتیله خودتنظیم به تفصیل تشریح می‌شود. در این مقاله پیشنهاد شده است که با استفاده از طرحهای بنوموسی می‌توان موضوع کنترل خودکار را به دانشجویان بهتر تفهیم کرد و در تدریس از آن بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

• بنوموسی
• کتاب الحیل
• کنترل
• کنترل خودکار
• چراغ روغنی

عنوان مقاله [English]

Oil Lamps of Banu Musa

نویسنده [English]

• Gholam Rahimi

Professor, Tarbiat modares University, Faculty of Engineering

چکیده [English]

One of the most important topics in the field of engineering is automatic control of industrial systems with feedback or without it. Most of the university teachers and students think that the subject of automatic control is relatively a young branch of engineering. In this paper it is shown that the idea of automatic control has a long background in the history of engineering, and one of the most prominent Iranian engineers is the van of automatic control. With the aim of familiarizing teachers and students with the background of automatic control engineering, this paper introduces four oil lamps with the automatic control invented by Banu Musa and are described in his book entitled Keta-al-Heyal. With a reference to the history of automatic control of engineering, three of the four Banu Musa’s oil lamps are briefly introduced. As an example, oil lamp with self-regulated wick is described in detail. It is proposed that by using Banu Musa models of auto-control designs the subject of automatic control can be better taught.    

کلیدواژه‌ها [English]

• automatic control
• Banu Musa
• Oil lamp
• Keta-al-Heyal